Strefy roślinne na Ziemi

różnica między najwyższą a najniższą wartością temperatury powietrza w danym okresie, np. w ciągu roku (to amplituda roczna) lub w ciągu miesiąca (amplituda miesięczna)

powłoka Ziemi złożona z żyjących na niej organizmów.

roślina rosnąca na innej roślinie, na ogół nieprowadząca pasożytniczego trybu życia.

pnącza o zdrewniałych łodygach, które rosną ku górze, wspinając się po innych roślinach. Najwięcej lian występuje w lasach równikowych.

roślina, która jest przystosowana do znoszenia długotrwałej suszy dzięki możliwości gromadzenia zapasów wody w mięsistych organach, głównie łodydze i liściach.

średnio żyzna gleba, która powstaje:

• w miejscach porośniętych lasem liściastym,
• na podłożu zbudowanym z glin, piasków i pyłów.

W wyniku procesu płowienia (zob. wyjaśnienie terminu) drobniutkie cząstki iłu są wymywane w głąb gleby, dlatego w jej przekroju widać dwa charakterystyczne poziomy:

• jaśniejszy (płowy) poziom wymywania,
• ciemniejszy poziom wmywania.

Przy intensywnym nawożeniu gleby płowe dają wysokie plony. Uprawia się na nich m.in.: pszenicę, buraki cukrowe, rzepak, owoce i warzywa.

średnio żyzna gleba, która powstaje:

• w miejscach porośniętym lasem liściastym,
• na podłożu zbudowanym z glin, piasków i pyłów.

W wyniku procesu brunatnienia (zob. wyjaśnienie terminu) w profilu glebowym powstaje charakterystyczny poziom brunatnienia.
Przy intensywnym nawożeniu gleby brunatne dają wysokie plony. Uprawia się na nich m.in.: pszenicę, buraki cukrowe, rzepak, tytoń, owoce i warzywa.

gleba mało żyzna, o niewielkiej zawartości próchnicy. Powstaje:

• w miejscach porośniętych lasami iglastymi,
• na podłożu zbudowanym z piasków.

W wyniku procesu bielicowania (zob. wyjaśnienie terminu) w przekroju gleby powstają dwa charakterystyczne poziomy:

• bardzo jasny poziom wymywania,
• rdzawy lub brązowy poziom wmywania.

Gleby bielicowe wymagają intensywnego nawożenia. Uprawia się na nich rośliny o niewielkich wymaganiach glebowych, m.in.: żyto, owies, jęczmień, ziemniaki.

bardzo żyzna gleba o dużej zawartości próchnicy i grubym poziomie próchnicznym. Powstaje:

• na obszarach porośniętych roślinnością trawiastą,
• na podłożu zbudowanym z lessu.

Czarnoziemy nie wymagają intensywnego nawożenia, ale są bardzo podatne na erozję. Uprawia się na nich rośliny o dużych wymaganiach glebowych, m.in.: pszenicę, buraki cukrowe, tytoń, proso, sorgo.

bardzo żyzna gleba, która występuje:

• w klimacie umiarkowanym ciepłym, na granicy ze strefą klimatu suchego,
• w sąsiedztwie strefy występowania czarnoziemów.

Powstaje:

• na obszarach porośniętych niebyt zwartą roślinnością stepową,
• na różnych skałach, w tym także na lessie.

Zawiera mniej próchnicy niż czarnoziem i ma jaśniejszą od niego barwę – ciemnobrunatną (kasztanową).
Przy nawadnianiu gleby kasztanowe dają wysokie plony. Suche są użytkowane jako pastwiska.
Uprawia się na nich m.in.: pszenicę, kukurydzę, bawełnę.

gleba mało żyzna, o bardzo małej zawartości próchnicy. Powstaje:

• na laterytach (to skały składające się ze zlepionych drobniutkich ziaren iłu, głównie związków glinu i żelaza),
• pod wiecznie zielonymi lasami równikowymi.

Wskutek silnego przemywania przez obfite opady poziom próchniczny jest bardzo cienki. Duża zawartość związków glinu i żelaza nadaje glebie ferralitowej ceglastoczerwoną barwę.

Gleby ferralitowe są trudne w uprawie. Uprawia się na nich m.in.: proso, sorgo, maniok, bataty, kukurydzę, cytrusy i kawę.

żyzna gleba, charakterystyczna dla klimatu podzwrotnikowego śródziemnomorskiego. Powstaje:

• ze skał wapiennych, np. z wapieni, margli,
• pod wiecznie zieloną roślinnością twardolistną (np. makią).

Nazwa gleby pochodzi od charakterystycznej, rdzawoczerwonej barwy poziomu wymywania.

Gleby cynamonowe są podatne na erozję. Uprawia się na nich m.in.: owoce cytrusowe, oliwki, winorośl, tytoń i pszenicę.