W tej lekcji:
- co wpłynęło na ukształtowanie powierzchni Polski?
- cechy ukształtowania powierzchni Polski
- pasy rzeźby terenu – opis, mapy
- Dostęp do 9 przedmiotów
- Płatność co miesiąc
- Zrezygnuj kiedy chcesz!
Nie lubisz kupować kota w worku?
Sprawdź, jak wyglądają lekcje na Dla Ucznia
plejstocen
mierzeja
wydma
klif
stroma, często pionowa ściana brzegu morskiego lub jeziornego, utworzona wskutek podmywania brzegu przez morskie fale.
orogeneza
proces powstawania łańcuchów i pasm górskich (orogenów) w wyniku 2 różnych procesów:
- fałdowania warstw skalnych i ich wypietrzania ponad otaczające obszary,
- pękania warstw skalnych, przesuwania ich i wynoszenia części tych warstw ponad otaczające tereny.
W dziejach Ziemi wyróżnia się 3 główne orogenezy:
- w erze paleozoicznej:
- kaledońską (powstały m.in. G. Świętokrzyskie, G. Kaledońskie w Wlk. Brytanii),
- hercyńską (powstały m.in góry Harz w Niemczech),
- na przełomie er mezozoicznej i kenozoicznej – orogenezę alpejską (powstały m.in. Alpy i Karpaty).
zlodowacenie
okres tworzenia się wielkich lodowców (lądolodów) na znacznych obszarach Ziemi.
W Polsce do największych zlodowaceń doszło w czwartorzędzie (dokładnie podczas plejstocenu, czyli od 2,6 mln do ok. 12 tys. lat temu – stąd nazwa zlodowacenia plejstoceńskie).
Wtedy lądolód skandynawski kilkakrotnie wkraczał na obszar naszego kraju, a potem się wycofywał.
Etapy zlodowaceń, kiedy lądolód pokrywał obszar kraju, nazywamy glacjałami.
krzywa hipsograficzna
krajobraz młodoglacjalny
określenie krajobrazu, w którym występują formy terenu powstałe wskutek działalności lądolodu i jego wód roztopowych, np. wały moreny czołowej, pagórki moreny dennej, rynny podlodowcowe, głazy narzutowe.
Są one wyraźnie widoczne w krajobrazie, ponieważ są znacznie młodsze i mniej zniszczone przez czynniki zewnętrzne niż formy terenu występujące na obszarach objętych starszymi zlodowaceniami.
W Polsce krajobraz młodoglacjalny występuje w pasie pojezierzy i pokrywa się z zasięgiem zlodowacenia północnopolskiego (Wisły).
wysoczyzna
niewysokie, rozległe wzniesienie, rozpościerające się między płytko wciętymi dolinami, np. Wysoczyzna Siedlecka.
To najczęściej fragmenty moreny dennej przemodelowanej przez rzeki po ustąpieniu lądolodu.