Wielkie odkrycia geograficzne

Cywilizacje prekolumbijskie

• Największe cywilizacje stworzyli Majowie, Aztekowie i Inkowie.
• Osiągnięcia ludów Ameryki to m.in.: rozwój astronomii (dokładne kalendarze), matematyki (używanie liczby zero), medycyny, budownictwa, a także obróbka metali na wysokim poziomie.
• Inkowie stworzyli pismo węzełkowe nazywane kipu.
• Indianie byli politeistami.

Przyczyny wielkich odkryć geograficznych

• poszerzająca się wiedza Europejczyków o świecie,
• poszukiwanie nowych terenów pod uprawy,
• przeludnienie państw (np. Portugalii i Hiszpanii),
• poszukiwanie morskiej drogi do Indii – po zdobyciu Konstantynopola przez Turków handel ze Wschodem był utrudniony,
• ciekawość świata,
• coraz bardziej odczuwalny brak złota i srebra – wyczerpywały się złoża, a tymi szlachetnymi metalami płacono w handlu ze Wschodem,
• rozwój nawigacji i kartografii,
• wzrost zainteresowania teorią o kulistości Ziemi,
• budowa nowych typów żaglowców,
• dążenia duchowieństwa do chrystianizacji nowych ludów.

Najważniejsze wyprawy i odkrycia Europejczyków

• Najważniejsze dokonania Portugalczyków w XV w. to:
  • zajęcie atlantyckich wysp: Azorów, Madery i Wysp Zielonego Przylądka,
  • stopniowe odkrywanie zachodniego wybrzeża Afryki,
  • opłynięcie południowego krańca Afryki (Przylądka Dobrej Nadziei) w 1488 r. przez wyprawę, której przewodził Bartolomeu Dias,
  • odkrycie morskiej drogi do Indii – wyprawą w latach 1497–1499 dowodził Vasco da Gama,
  • odkrycie wybrzeży Brazylii w 1500 r. – wyprawą dowodził Pedro Cabral.
• Hiszpanie w 1492 r. zdobyli ostatnią muzułmańską twierdzę na Półwyspie Iberyjskim. Po tym wydarzeniu zaczęli organizować wyprawy odkrywcze:
  • 1492 r. – pierwsza wyprawa Krzysztofa Kolumba i dotarcie do Nowego Świata: Bahamów, Kuby i Haiti,
  • trzy następne wyprawy Krzysztofa Kolumba (1493–1504), podczas których odkryto kolejne wyspy na Morzu Karaibskim i wybrzeża Ameryki Środkowej i Południowej,
  • na przełomie XV i XVI w. Amerigo Vespucci uczestniczył w hiszpańskiej wyprawie wzdłuż wybrzeży Brazylii; jako pierwszy stwierdził, że te tereny nie są Indiami (tak do tej pory sądzono), lecz nowym kontynentem – od jego imienia pochodzi nazwa Ameryka,
  • hiszpańska ekspedycja przekroczyła Przesmyk Panamski w 1513 r.,
  • wyprawa dookoła świata (1519–1522), którą dowodził Ferdynand Magellan, a po jego śmierci Juan Sebastián Elcaño.

• Szybko wyprawy zaczęli organizować też Anglicy i Francuzi:
  • Anglik John Cabot w 1498 r. dotarł do wschodnich wybrzeży Ameryki Północnej,
  • Francuz Jacques Cartier w latach 30. XVI w. dopłynął do doliny rzeki św. Wawrzyńca na wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej.

Skutki wielkich odkryć geograficznych

• odkrycie nowych wysp i lądów, w tym Ameryki Północnej i Południowej,
• powstanie nowych szlaków morskich,
• rozwój bezpośredniej wymiany handlowej z Dalekim Wschodem,
• poznanie nowych roślin i zwierząt,
• przywóz do Europy srebra i złota,
• przywleczenie chorób na odkrywane ziemie, co przyczyniło się do śmierci miejscowej ludności,
• ekspansja kolonialna,
• potwierdzenie teorii o kulistości Ziemi,
• symboliczny koniec średniowiecza i początek nowożytności – 1492 r. (pierwsza wyprawa Krzysztofa Kolumba).