Starożytny Egipt

Państwo egipskie w starożytności

• Państwo dzieliło się na Egipt Dolny (obszar delty Nilu) i Egipt Górny (od granicy delty do I katarakty).
• Starożytny Egipt w większości swojego terytorium był oddzielony od innych państw pustyniami, co zapewniało mu bezpieczeństwo i izolację.
• Coroczne wylewy Nilu przyczyniały się do dużych zbiorów (stąd określenie Egipt darem Nilu). Wzdłuż rzeki był też zbudowany system kanałów, a nią samą odbywał się transport. Bogactwo państwu przynosiły też kopalnie metali i kamieni szlachetnych.
• Dzieje starożytnego Egiptu dzieli się na trzy duże epoki: Stare Państwo, Średnie Państwo i Nowe Państwo. W tym ostatnim okresie państwo miało największy zasięg terytorialny i silną pozycję międzynarodową (szczyt potęgi wyznacza panowanie Ramzesa II).
• Państwo egipskie straciło niezależność w wyniku podboju dokonanego przez Aleksandra Macedońskiego w IV w. p.n.e.

Społeczeństwo egipskie

• faraon – władca absolutny
• wezyr – najwyższy urzędnik (później mianowano ich dwóch: jednego dla Dolnego Egiptu, drugiego dla Górnego Egiptu)
• kapłani – pełnili funkcje religijne, zarządzali majątkami należącymi do świątyń
• urzędnicy – wykształceni, potrafili pisać i liczyć
• rzemieślnicy i kupcy – wytwarzali przedmioty i zajmowali się handlem, rzemieślnicy pracowali też przy wielkich budowach (np. grobowców, świątyń)
• żołnierze – rekrutowani spośród chłopów i rzemieślników
• chłopi – najliczniejsza grupa, zajmowali się rolnictwem i pracowali na budowach (np. wznosili pałace, utrzymywali kanały)
• niewolnicy – nieliczna grupa, pozbawiona praw

Wierzenia starożytnych Egipcjan

• Najważniejszym bóstwem Egipcjan był Re – bóg słońca. Dużą czcią cieszyli się też Ozyrys, Izyda, Horus, Amon.
• Bóstwa przedstawiano najczęściej jako ludzi ze zwierzęcymi częściami ciała, np. głową.
• Egipcjanie wierzyli w życie pozagrobowe. Aby zapobiec rozkładowi ciała zmarłego, stosowano zabieg mumifikacji, a biedniejszych chowano bezpośrednio na pustyni. O losie duszy po śmierci miał decydować sąd boga Ozyrysa.

Osiągnięcia cywilizacji egipskiej

Osiągnięcia starożytnych Egipcjan obejmowały wiele dziedzin.

• Egipcjanie opracowali trzy rodzaje pisma:
  • hieroglificzne – napisy z użyciem tego pisma umieszczano na pałacach, świątyniach i pomnikach;
  • hieratyczne (kapłańskie) – uproszczona wersja pisma hieroglificznego, którą posługiwali się najpierw kapłani, a później także pisarze; służyło do zapisu tekstów religijnych, literackich i dokumentów;
  • demotyczne (ludowe) – najpóźniejszy i najprostszy rodzaj, na co dzień używany przez urzędników i kapłanów.
• Sztuka egipska miała swoją specyfikę i wysoki poziom:
  • zabytki architektoniczne – pałace, świątynie, piramidy (grobowce faraonów);
  • malarstwo naścienne – zdobiło najważniejsze budowle architektoniczne, postacie ludzkie przedstawiano w ustalony sposób (ramiona i tułów na wprost, a pozostała część ciała z profilu).
• Rozwinięto matematykę (stosowano system dziesiętny i ułamki) i geometrię, a także astronomię (wyliczenia zaćmień słońca, kalendarz słoneczny) oraz medycynę (skomplikowane operacje chirurgiczne).