Kazimierz Przerwa-Tetmajer Evviva l'arte!

zestawienie zjawiska z innym, pod pewnymi względami podobnym

pytanie, na które nie oczekuje się odpowiedzi; ma skłonić do refleksji

wyraz, najczęściej przymiotnik, określający jakiś rzeczownik, np. piękna pogoda

[artur szopenhauer] (1788–1860); niemiecki filozof; urodził się w Gdańsku; w 1793 r. wraz z rodziną przeniósł się do Hamburga, a po śmierci ojca – do Weimaru (tam zaprzyjaźnił się z Goethem); studiował m.in. w Getyndze i Berlinie; dużo podróżował po Europie; w 1819 r. wydał swoje największe dzieło Świat jako wola i przedstawienie; jest twórcą koncepcji świata napędzanego wolą istnienia, pesymistycznego losu człowieka, który nie może osiągnąć szczęścia

[fridrich nicze] (1844–1900); niemiecki filozof, pisarz i poeta; był synem luterańskiego pastora; po śmierci ojca rodzina przeniosła się do Naumburga (tam Nietzsche uczył się w szkole miejskiej i gimnazjum przykatedralnym); od 1864 r. studiował na uniwersytecie w Bonn, gdzie stracił wiarę pod wpływem lektury książki Davida Friedricha Straussa analizującego Biblię pod kątem filologicznym; na uniwersytecie w Lipsku stał się uznanym filologiem klasycznym; w 1867 r. poznał dzieła Schopenhauera, które wywarły wielki wpływ na jego koncepcje; choć w wieku 25 lat objął katedrę filologii na uniwersytecie w Bazylei, Nietzsche czuł się filozofem; w latach 1873–1876 utrzymywał bliskie stosunki z rodziną kompozytora Richarda Wagnera (był zafascynowany geniuszem muzyka i rozczarowany jego niskimi pobudkami); w 1856 r. nasiliły się objawy niezdiagnozowanej choroby, na którą Nietzsche cierpiał od wczesnej młodości (bóle głowy, nudności, utrata wzroku), a która odbiła się na jego psychice – filozof porzucił uniwersytet, podróżował; pod koniec 1888 r. pojawiły się u niego oznaki szaleństwa, trafił do kliniki, a po kuracji zamieszkał przy rodzinie; jest twórcą koncepcji nadczłowieka; uważał, że religia i demokracja świadczą o słabości

(1865–1940); młodopolski poeta, dramaturg, pisarz; przyrodni brat Włodzimierza Tetmajera; kuzyn Tadeusza Boya-Żeleńskiego; studiował na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego; zadebiutował w 1886 r.; zdobywał liczne nagrody literackie; wydał osiem serii Poezji, z których druga (1894 r.) jest uznawana za datę otwierającą Młodą Polskę; dużo czasu spędzał w górach, wędrował po szlakach, czego efektem był m.in. cykl opowiadań Na skalnym Podhalu; był honorowym członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego, a taternicy jedną z przełęczy nazwali Przełęczą Tetmajera; od 1895 r. cierpiał na neurastenię (postać nerwicy); ok. 1910 r. osiadł w Zakopanem, po I wojnie przeniósł się do Krakowa, a później do Warszawy; interesował się sporem polsko-czechosłowackim o granicę w Tatrach i brał udział w przygotowaniach do plebiscytu na Spiszu i Orawie; w 1937 r. obchodzono 50-lecie jego twórczości; w ostatnich latach życia ze względu na pogarszający się stan zdrowia (utrata wzroku, choroba umysłowa) wycofał się z życia społecznego i kulturalnego; przez współczesnych był postrzegany jako bywalec wytwornych salonów, bohater romansów; jako Poeta został uwieczniony w Weselu Wyspiańskiego; swoją twórczością wywarł duży wpływ na kulturę – pisał poezję, dramaty (m.in. Zawisza Czarny), powieści, opowiadania