Bolesław Prus Lalka – główni bohaterowie

Lalka – główny bohater Stanisław Wokulski

Dzieciństwo i młodość, pochodzenie społeczne Stanisława Wokulskiego

• Syn zubożałego szlachcica (ojciec wierzył, że wygra proces i odzyska rodowy majątek) – subiekt w winiarni u Hopfera do 1861 r. (symboliczna scena wydobywania się z piwnicy), samouk, dostał się na studia, ale je porzucił dla powstańczych ideałów (zsyłka na Sybir za udział w powstaniu).

• Kupiec z aspiracjami – ożenił się z rozsądku z Małgorzatą Minclową, ciężko pracował, aby zwiększyć obroty sklepu, po śmierci żony odziedziczył rodzinny interes Minclów.

• Uwikłany w XIX-wieczne stosunki społeczne – mimo talentu, inteligencji, majątku nie mógł pozbyć się łatki dorobkiewicza. W oczach arystokracji nie dorównywał tej warstwie, a mieszczaństwo przewyższał – nie pasował do żadnej sfery społecznej.

• Pozytywista i romantyk – miał plany pracy organicznej, wzruszał go los najbiedniejszych (wyciągnął z biedy prostytutkę Mariannę, braci Wysockich), ale też wziął udział w powstaniu, bez pamięci zakochał się w Izabeli, a po klęsce tego uczucia popadł w melancholię.

Wątek miłości Wokulskiego do Izabeli Łęckiej

Wokulski ujrzał Izabelę Łęcką w teatrze i zakochał się w niej od pierwszego wejrzenia (miał wówczas 45 lat). Dla niej pomnożył majątek dzięki dostawom w czasie wojny rosyjsko-tureckiej w Bułgarii, ratował jej rodzinę przed bankructwem, nauczył się angielskiego, planował pozbyć się sklepu. Incydent między Izabelą a Starskim w pociągu pozbawił Wokulskiego złudzeń co do tego, że Izabela go naprawdę pokocha. Stanisław wysiadł z pociągu na stacji w Skierniewicach, próbował popełnić samobójstwo, wiele tygodni spędził w swoim mieszkaniu w Warszawie, aż w końcu sprzedał majątek Szlangbaumowi i zniknął bez śladu.

Znaczenie słów Wokulskiego Jestem człowiek zmarnowany

Słowa „Jestem człowiek zmarnowany” Wokulski wypowiada w myślach w Paryżu, zachwycony potencjałem tego miasta. Myśli o tym, że zmarnował swoją energię na walkę z otoczeniem, do którego nie pasował, zamiast tworzyć coś dla cywilizacji (Szare dnie i krwawe godziny, t. 2). Po zerwaniu z Łęcką (Dusza w letargu, t. 2) przeprowadza drobiazgową autoanalizę. Dochodzi do wniosku, że wyobrażenia miłości i ideału kobiety ukształtowała w nim lektura romantycznej poezji, m.in. utworów Mickiewicza. Chciałby mieć cel w życiu. Wydaje mu się, że nie ma siły na pracę naukową, nie nęci go sława, a handel postrzega tylko jako środek do zdobycia majątku dla Izabeli. Wyrzuca sobie swoje zaślepienie.

Lalka – główna bohaterka Izabela Łęcka

• Zubożała arystokratka.

• Typowa kobieta z wyższych sfer – wykształcona, ale pobieżnie (lektury romansów, języki obce, wiedza na temat sztuki); przeznaczona na żonę; niesamodzielna finansowo – nie ma posagu w efekcie skłonności ojca do hazardu; dumna i przywiązana do tradycyjnego podziału społecznego, myśli stereotypami – w Wokulskim widzi dorobkiewicza, kupca.

• Kobieta chłodna, niezdolna do prawdziwego uczucia – ideałem mężczyzny jest dla niej posąg Apollina; małżeństwo to dla niej transakcja; nie stroni od flirtu, wdaje się w romans ze Starskim.

• Przekonana o swojej wartości, nie spieszy się z wyborem męża (z drugiej strony jest świadoma tego, że zalety bez posagu nie zapewnią jej ożenku, jakiego oczekuje).

• Wyrachowanie prowadzi ją do klęski – narzeczony (Wokulski) odchodzi, kolejny kandydat do ręki (stary marszałek), podobnie potraktowany, rezygnuje ze starań; po pewnym czasie ojciec umiera, a Izabela wstępuje za granicą do klasztoru.

Jaką rolę Starski odegrał w życiu Izabeli?

Starski, zgodnie ze słowami Wokulskiego wypowiedzianymi po pamiętnej scenie w pociągu do Krakowa, obnażył prawdę o Izabeli. Dla Łęckiej był zabawnym kuzynem, obytym w świecie, atrakcyjnym fizycznie. W pewnej chwili uznała, że może za niego wyjść za mąż – bardzo podobał jej się ten pomysł do momentu, kiedy okazało się, że figlarny Kazio nie otrzymał spodziewanego spadku po prezesowej. Izabeli nie przeszkadzało to, że Starski romansuje z innymi; uważała, że ona też ma do tego prawo.

Ignacy Rzecki

• „Stary subiekt” (nie tyle ze względu na wiek – miał około 50 lat, ile z uwagi na doświadczenie w zawodzie).

• Kawaler (chociaż przyznaje, że w młodości kochał się w kobiecie, która go oszukiwała), mieszka przy sklepie, jego towarzyszem jest pudel Ir.

• Opiekun i przyjaciel Wokulskiego (poznał go u Hopfera, kiedy Stach był subiektem).

• Ignacy Rzecki jako polityczny idealista – uczestnik Wiosny Ludów na Węgrzech, zwolennik Napoleonidów.

• Prowadzi uporządkowane i monotonne życie, wyznaczane rytmem pracy w sklepie (najpierw jako subiekt u Minclów, później – zaufany pracownik Wokulskiego).

• Pragnie, aby Wokulski ożenił się z panią Stawską (choć sam się w niej kocha) – nie rozumie romantycznej miłości przyjaciela do Izabeli ani tego, że może być coś ważniejszego niż majątek, interes.

• Pod koniec życia choruje – umiera w swoim mieszkaniu.