Dlaczego warto czytać lektury – dwa główne powody
-
Kanon lektur szkolnych
Pierwsza odpowiedź na pytanie: dlaczego warto czytać lektury, wiąże się z ogólnym wykształceniem, jakie powinien posiadać człowiek, który kończy szkołę średnią. Kanon lektur szkolnych obejmuje uznane i wybitne dzieła literatury polskiej i światowej. Każdy wykształcony człowiek powinien znać ich treść, bo w codziennych rozmowach, w tekstach popularnych, nawet w reklamach czy sloganach znajdują się liczne odniesienia do tych właśnie utworów. Warto czytać lektury, by móc czuć się pewnie podczas rozmów w gronie znajomych i rodziny, w pracy, na wystawie, spektaklu czy koncercie. Inaczej umyka nam sens porównań i odniesień. -
Lektury do matury
Drugi powód jest czysto pragmatyczny – konkretne lektury należy poznać, by móc zdać maturę, która będzie przepustką do dalszej edukacji i pracy zawodowej. Lista lektur do matury z języka polskiego obejmuje kilkadziesiąt tytułów. Są wśród nich poematy, powieści, zbiory opowiadań i wierszy z różnych epok literackich i z różnych krajów. Dla uczniów realizujących rozszerzony program języka polskiego lista ta oczywiście jest dłuższa.Dlaczego warto czytać lektury samodzielnie? Oczywiście wymagają tego uczciwość i odpowiedzialne podejście do nauki. Ale nie tylko. Warto poznać specyficzny język, jakim posługuje się autor. Wyobrazić sobie postaci, miejsca i sytuacje według oryginalnych opisów. Przekonać się, jakie emocje budzi w nas dana lektura. Wbrew temu, co się powszechnie sądzi, czytanie lektury może sprawić wielką przyjemność. Dla wielu młodych czytelników odkryciem jest np. Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa, książka często wymieniana jako jedna z najważniejszych lektur nie tylko w liceum, ale w całym życiu.
Opracowania lektur szkolnych – dlaczego warto po nie sięgać
Lekturę nie tylko należy przeczytać. Trzeba jeszcze o niej porozmawiać, podyskutować, poznać krytyczne przedstawienie prezentowanych w niej treści. Najlepiej byłoby przestudiować historię epoki, życiorys twórcy, zapis okoliczności, które miały na niego największy wpływ. Oczywiście na dobrze prowadzonej lekcji języka polskiego omawia się wszystkie te kwestie. Jednak zarówno w szkole, jak i w sytuacji nauczania zdalnego rzadko dochodzi do ożywionych dyskusji, które skłoniłyby do namysłu nad fabułą i językiem używanym w książce. A to właśnie dyskusje, szczególnie te związane z silnymi emocjami, pomagają dobrze zapamiętać omawiane treści.
Sprawdziany z lektur – przygotuj się!
Mówi o tym w ciekawy sposób neurodydaktyk dr Marek Kaczmarzyk. Zwraca uwagę, że pamięć robocza, która pozwala mózgowi przetwarzać wszystko, co do niego w danym momencie dociera, ma bardzo niewielką, ograniczoną pojemność (ok. 30 bitów). Czytelnik pochłonięty fabułą książki lub pięknem poematu może nie zwracać uwagi na szczegóły, o które na sprawdzianie zapyta nauczyciel; zwykle nie zwraca też uwagi na ukryte symbole, znaczenia czy nawiązania. Jest zbyt zajęty czytaniem! Dlatego właśnie już po przeczytaniu lektury dobrze jest sięgnąć do dobrych opracowań. Dopiero ich przeczytanie, przeanalizowanie i utrwalenie w pamięci pozwoli dobrze przygotować się do testu czy matury.
Jak dobrze przygotować się do sprawdzianu z lektury
Mózg nie znosi monotonii i nudy. Dużo łatwiej jest przenosić informacje do pamięci długotrwałej, gdy angażujemy wiele zmysłów (np. wzrok i słuch) i odczuwamy emocje (np. rozbawienie czy zaskoczenie, gdy poznajemy nowe fakty o autorze dzieła, radość z poprawnego rozwiązania quizu). Cenne jest korzystanie z treści napisanych w nowy sposób czy tworzenie własnych skrótowych notatek (np. w postaci mapy myśli wiążącej obrazy i słowa). Wszystko, co ożywia nasz mózg i pobudza go do pracy, jest w przygotowaniu do sprawdzianów oraz matury mile widziane.
6 porad, jak czytać lektury
-
Rozplanuj czas. Spisz listę lektur, które musisz przeczytać (np. do matury). Z kalendarzem w ręku przelicz, ile masz dni na czytanie i ile stron dziennie musisz przeczytać, by zdążyć przejść przez cały materiał.
-
Kup zeszyt, w którym będziesz prowadzić notatki dotyczące lektur (tzw. lekturownik). Zostaw miejsce na spis treści, ponumeruj kartki. Trzymaj ten zeszyt pod ręką zawsze, gdy czytasz lekturę. Zapisuj w nim swoje przemyślenia, uwagi, cytaty, które zrobiły na tobie wrażenie. Po przeczytaniu całej książki zapisz w zeszycie krótki opis – wymień bohaterów, miejsca, w których dzieje się akcja, zapisz streszczenie fabuły. Wypisz wszystkie utwory, które kojarzą ci się z daną lekturą, np. przez to, że poruszają ten sam temat. Na przykład – wszystkie piosenki, filmy i książki, które kojarzą ci się z Iliadą Homera albo Romeem i Julią Szekspira. Używaj rysunków, symboli, rozrysowuj schematy.
-
Sięgnij po opracowania lektur. Wybierz takie opracowania lektur, w których wyjaśnione są wszystkie kluczowe pojęcia, opisane postaci, odniesienia historyczne i literackie. Warto zajrzeć do materiałów dodatkowych (filmy, pliki tekstowe, nagrania) oraz quizów i fiszek sprawdzających wiedzę.
-
Opowiedz komuś o przeczytanej lekturze. Nawet kilku osobom! Jednej możesz opowiedzieć treść, drugiej swoje wrażenia, trzeciej opisać kontekst historyczny itd.
-
Obejrzyj ekranizację lub sztukę na podstawie przeczytanego dzieła. Do wielu z nich bezpłatny dostęp umożliwia portal ninateka.pl. Po obejrzeniu zapisz w lekturowniku swoją recenzję ekranizacji. Zanotuj także, na ile wierna jest adaptacja i które wątki zostały pominięte lub zmienione.
-
Przeglądaj lekturownik i czytaj wypisane przez siebie cytaty. Z czym dziś ci się kojarzą? W jakiej sytuacji możesz ich użyć? Niech lekturownik będzie twoim miejscem do zapisywania refleksji.
