Nowa Era - Dla Ucznia
Nowa Era - Dla Ucznia
Nowa Era - Dla Ucznia
Nowa Era - Dla Ucznia

Mnemotechnika – sposób na zapamiętywanie

W tym artykule:
    planning
    Fot. Shutterstock
    Ludzka pamięć to baza danych, która stale się rozrasta. Od najmłodszych lat gromadzimy w niej wszystko, co przeżywamy i czego się uczymy. Zdarza się jednak, i to często, że ważne dla nas informacje wylatują nam z głowy. Na szczęście jest mnemotechnika, czyli znane od dawna techniki zapamiętywania, przechowywania i przypominania sobie informacji. 
    Warto stosować je na co dzień.

    Co to jest mnemotechnika?

    Mnemotechnika to sztuka wspierania pamięci. Nie chodzi o to, by przyswoić wiedzę na krótko (na przykład do czasu klasówki), ale by ją zapamiętać trwale i w dowolnym momencie móc z niej korzystać. Aby to osiągnąć, należy zaktywizować obie półkule mózgu: lewą odpowiedzialną za rozumienie słów i logiczne myślenie (to jej używamy, gdy czytamy tekst z podręcznika) oraz prawą, której domeną są kreatywność i wyobraźnia (ta półkula często bywa przez nas zaniedbywana). Techniki mnemotechniczne skłaniają do pracy obie części naszego mózgu, dzięki czemu zapamiętujemy skutecznie, to znaczy na zawsze.

    5 kroków do mnemotechniki – zanim poznacie techniki zapamiętywania…

    przynajmniej te wybrane, musicie wiedzieć, co wam się przyda podczas ćwiczeń z mnemotechniki:
    • wyobraźnia – jeśli uczycie się, czytając w kółko ten sam tekst, nauka zajmuje wam dużo czasu, a efekty nie są zadowalające. Dodajcie do tekstu obraz (wyobraźcie sobie to, o czym czytacie), a pobudzicie do pracy prawą półkulę i zapamiętacie bez porównania więcej;

    • akcja – jest przeciwieństwem nudy; z tego właśnie powodu obrazy, które będziecie tworzyć w wyobraźni, powinny być jak filmy akcji; uczcie się w ten sposób historii (wyobrażenie bitwy pod Grunwaldem nie powinno być trudne), ale także chemii (zobaczcie atomy poszczególnych pierwiastków jako kolorowe kulki wchodzące ze sobą w różne reakcje i tworzące różne związki) i innych przedmiotów;

    • emocje – jeśli coś naprawdę przeżywacie, zapamiętujecie to łatwiej i na długo; dodajcie do swoich wyobrażeń zabawną lub straszną sytuację;

    • to, co was dotyczy – pamięć z łatwością przyswaja te wiadomości, które z jakichś powodów są dla nas ważne. Podczas zapamiętywania powinniście opierać się na waszych własnych skojarzeniach i doświadczeniach;

    • oryginalność – to, co niezwykłe i nadzwyczajne, łatwiej zapada w pamięć, dlatego zawsze twórzcie obrazy zaskakujące i nowe.

    Pałac pamięci albo rzymski pokój, czyli od czego się zaczęło

    Już starożytni zdawali sobie sprawę z tego, jak ważna jest sprawna pamięć. Za twórcę mnemotechniki uważa się poetę Symonidesa. Uczestniczył on w uczcie, podczas której na gości zawalił się dach domu gospodarza. Wielu ciał nie udałoby się rozpoznać, gdyby nie Symonides, który zapamiętał, gdzie znajdowały się przed wypadkiem poszczególne osoby. Metoda ta, znana jako pałac pamięci lub rzymski pokój, polega na tym, by zapamiętując informacje, ulokować je w znanej sobie przestrzeni (swoim pokoju, domu lub ogrodzie, na drodze do szkoły) w określonych, dobrze sobie znanych miejscach. Kiedy będziecie chcieli sobie przypomnieć na przykład władców z dynastii Piastów, możecie zobaczyć oczami wyobraźni, że Mieszko I stoi w oknie salonu i macha do przechodniów, Bolesław Chrobry obiera w kuchni ziemniaki na obiad, a jego syn, Mieszko II, właśnie wstawił pranie i przez pomyłkę wymieszał kolory… Kiedy dotrzecie do Kazimierza Wielkiego naprawiającego wasz komputer, przekonacie się, że zapamiętaliście wszystkich i to po kolei.
    Zobacz w czym pomoże ci dlaucznia.pl

    Mnemotechnika – przykłady na dobry początek

    Sposobów poprawienia pamięci jest wiele. Oto najbardziej popularne techniki zapamiętywania:

    1. Łańcuchowa metoda zapamiętywania sprawdza się, gdy trzeba zapamiętać listę słów (pojęcia z określonej dziedziny, zwierzęta chronione w Polsce itp.). Ze wspomnianych wyrazów należy ułożyć (wyobrazić sobie) spójną historyjkę, najlepiej zabawną i „nie z tej ziemi”, dzięki czemu słowa zamienione w obrazy zostaną zapamiętane.

    2. Haki pamięciowe to metoda polegające na stworzeniu systemu cyfr skojarzonych z rysunkami, które graficznie je przypominają, na przykład 1 to laska, 2 to łabędź, 3 to jaskółka w locie, 4 to krzesło, 5 to konik morski itd. Opracujcie swój zestaw cyfr i rysunków i korzystajcie z niego, ucząc się dat. Na przykład rok wybuchu powstania kościuszkowskiego (1794) możecie zapamiętać dzięki takiemu obrazowi: laska (1) postanowiła popływać w morzu, położyła się więc na falach i zaprosiła kosę (7), by z ostrzem na sztorc udawała maszt, wiatr dmuchnął w żagiel (9) aż zachybotało się krzesło (4), na którym razem siedzieli Bartosz Głowacki i Tadeusz Kościuszko, Głowacki okazał się silniejszy i wepchnął Kościuszkę do wody.

    3. Wariantem haków są rymowanki liczbowe, które zamiast rysunków wykorzystują rymy: jeden-eden, dwa-łza, trzy-lwy itd.

    4. Z kolei główny system pamięciowy polega na przyporządkowaniu cyfrom odpowiednich spółgłosek:
    • 0 – s, z: z jest pierwszą literą słowa „zero”,

    • 1 – t, d: te i d maja pionową kreskę jak 1,

    • 2 – n: n ma dwie pionowe kreski,

    • 3 – m: m ma trzy pionowe kreski,

    • 4 – r: r dominuje w słowie „cztery”,

    • 5 – l: L to rzymska liczba 50,

    • 6 – j: pisane przypomina 6,

    • 7 – k, g: litera k składa się z dwóch siódemek, a litera g to jej dźwięczny odpowiednik,

    • 8 – f, w: pisane f przypomina ósemkę,

    • 9 – p, b: przypominają odwróconą dziewiątkę.


    Następny krok to stworzenie słów, które będą zastępować liczby (na początku do 100 , potem nawet do 1000). Weźmy na przykład rok odkrycia ameryki przez Kolumba – 1492. Liczbę 14 (litery d lub t oraz r) może obrazować słowo tor, a liczbę 92 (p lub b oraz n) słowo bon. Teraz wyobraźcie sobie, że przechodząc przez tory tramwajowe w drodze do szkoły, znaleźliście bon do ulubionego sklepu. Możecie za niego kupić, co tylko chcecie. Odtąd data odkrycia Ameryki powinna wam się kojarzyć z tym właśnie obrazem. Stosowanie tej techniki zapamiętywania wymaga dłuższego przygotowania i ćwiczeń, ale jeśli swobodnie będziecie zamieniać liczby na słowa (a co za tym idzie – na obrazy), zapamiętacie każdą datę czy inny ciąg liczb: numer telefonu, PESEL, numer konta w banku.

    5. Metoda pierwszych liter, czyli akronimy i akrostychy, przydaje się, gdy trzeba zapamiętać ciąg pojęć; od ich pierwszych liter tworzymy słowo (akronim) lub zdanie (akrostych). By nauczyć się kolejności przypadków w języku polskim, zapamiętajcie: Mały Domek Cały Biały Na Mojej Wyspie.

    6. Wierszyki zawsze zapamiętuje się łatwiej. Znacie ten: Pamiętaj chemiku młody, wlewaj zawsze kwas do wody? To tylko jeden z wielu przykładów mnemotechniki. Znajdźcie w internecie teksty grupy T-Raperzy znad Wisły i przeczytajcie ten o Balladynie i dwa inne, których bohaterami są Mieszko I i Bolesław Krzywousty. Dla przykładu cytat dotyczący bitwy na Psim Polu:

    Jedenaście, zero, dziewięć –

    Niech się wstydzi ten, kto nie wie,
    Bo Psie Pole to, więc Bolka
    Najsłynniejsza wszak demolka.
    (pełny tekst piosenki TUTAJ)

    Możecie też sami tworzyć wierszyki, jeśli pomoże wam to w nauce.

    Mnemotechnika dla matematyka

    7. Metoda cyfra–liczba liter w słowie jest bardzo prosta i pomocna w zapamiętaniu liczb: numerów telefonów albo liczby π, mającej wiele cyfr po przecinku. Tak zwane pi-ematy, czyli wierszyki o liczbie π to przykłady zastosowania mnemotechniki w matematyce.

    Kto i bada i liczy, 3,1415
    Myśliciel to wielki 926
    Mylić się zwykł jednakże 5358
    Matematyk wszelki 97

    Mnemotechnika a angielski – jak skutecznie uczyć się słówek

    Podczas nauki języka angielskiego sprawdzą się różne techniki zapamiętywania, jak akronimy czy akrostychy. Warto jednak przywołać jeszcze dwie mnemotechniki:

    8. Metoda Dominika O’Briena opiera się na tworzeniu obrazów, które łączą brzmienie słowa obcego z jego znaczeniem w języku polskim; weźmy słowo shop (‘sklep’) i wyobraźmy je sobie jako szopę zamienioną na sklep; następnie umieśćmy (w wyobraźni) nasz sklep w określonej lokalizacji, na przykład w sąsiedztwie domu, a skojarzenie z tym, co dobrze znamy, sprawi, że lepiej to zapamiętamy.

    9. Metoda słów kluczowych polega na znajdowaniu par słówek: angielskiego i polskiego o podobnym brzmieniu, a następnie tworzeniu obrazu, w którym wyobrażenia tych słów wchodzą w interakcje; dla angielskiego słowa cat (‘kot’), polskim odpowiednikiem będzie kat – wyobraźcie sobie kota ocierającego się o nogę kata. Możecie kojarzyć słowa angielskie z polskimi, które tylko w części brzmią podobnie, na przykład cow (‘krowa’) i kałuża – a co powiecie na krowę tarzającą się w ogromnej kałuży?

    Na koniec: gdzie znaleźć przykłady i ćwiczenia z mnemotechniki

    Techniki zapamiętywania stały się tematem wielu książek. Oto kilka z nich:
    • Przemysław Bąbel, Agnieszka Baran, Trening pamięci. Projektowanie, realizacja, techniki i ćwiczenia, Warszawa 2011.

    • Tony Buzan, Pamięć na zawołanie. Metody i techniki pamięciowe, Łódź 2015.

    • Natalia Minge, Krzysztof Minge, Jak uczyć się szybciej i skuteczniej, Warszawa 2017.

    Polecamy wam także artykuł autorów pierwszej z tych książek, który znajdziecie na naszej stronie.
    dlaucznia.pl - zyskaj nielimitowany dostęp
    Dowiedz się więcej o dlaucznia.pl
    Poznaj portal
    Sprawdź nasze materiały do nauki
    Dowiedz się więcej o dlaucznia.pl
    Poznaj portal
    Sprawdź nasze materiały do nauki