Nowa Era - Dla Ucznia
Nowa Era - Dla Ucznia
Nowa Era - Dla Ucznia
Nowa Era - Dla Ucznia

Dlaczego asertywność jest ważna i jak ją rozwijać?

W tym artykule:
    Asertywność
    Fot. Getty Images
    Niełatwo być nastolatkiem. Na co dzień trzeba sobie radzić z presją rówieśników, nauczycieli, a nawet rodziców. Jeśli często staracie się spełnić ich oczekiwania, a rezygnujecie z zaspokojenia swoich potrzeb, przyda wam się krótka lekcja asertywności. Z tego tekstu dowiecie się, czym jest asertywność, dlaczego jest ważna i jak ją rozwijać.

    Czy często zdarza wam się wykonywać polecenia innych, chociaż wcale nie macie na to ochoty? Nie umiecie odmówić, więc robicie to czy tamto dla świętego spokoju, a w duchu czujecie narastającą złość. Co myślicie o sobie samych? Czy jesteście asertywni?

    Co to jest asertywność?

    Nie raz o niej słyszeliście, bo sporo się o niej mówi, ale czy na pewno wiecie, co to jest asertywność? Asertywność to umiejętność wyrażania swoich myśli, opinii i emocji w taki sposób, by wyraźnie zaznaczyć własne granice bez naruszania cudzych. Taka postawa wynika z szacunku do siebie i do innych ludzi. Osoby asertywne mówią o swoich przekonaniach, ale ich nie narzucają, nie mają też problemu z odmawianiem, gdy z jakiegoś powodu nie chcą spełnić czyjejś prośby albo czyjegoś żądania.

    Uległość i agresja kontra asertywność – dwa bieguny i złoty środek

    Choć wydaje się to proste, w życiu często okazuje się, że niełatwo być asertywnym. Każdemu/każdej z nas zdarza się zachować ulegle – gdy podporządkowujemy się innym – albo agresywnie – gdy próbujemy im narzucić własne zdanie, np. za pomocą krzyku czy szantażu emocjonalnego. Przyjrzyjmy się, czym charakteryzuje się każda z tych postaw, i zestawmy je z postawą asertywną.

      Osoba uległa (nieasertywna) – szanuje innych, ale nie siebie; nie broni swoich praw i interesów Osoba agresywna – myśli tylko o swoich prawach i interesach, nie liczy się z innymi osobami Osoba asertywna – zna swoje prawa i broni ich, ale szanuje prawa innych 
    Zachowania brak pewności siebie
    cichy głos
    jąkanie się
    unikanie kontaktu wzrokowego
    podniesiony głos
    ostre wypowiedzi
    obelgi i groźby
    pewność siebie
    bezpośredni kontakt wzrokowy
    swobodna mowa i postawa
    Sposób myślenia „to, co czuję i myślę, jest nieważne, istotne jest tylko to, co czują i myślą inni”
    „trzeba być lubianym przez wszystkich”
    „tylko ja się liczę”
    „brak agresji jest oznaką słabości”
    „jeśli nie wygram, to przegram”
    „to źle, że sprawy nie układają się po mojej myśli”
    „znam swoje prawa, ale takie same prawa mają inni”
    Uczucia poczucie winy
    niska samoocena
    niepokój
    frustracja
    ukrywanie emocji, np. złości
    poczucie wykluczenia albo bycia osobą manipulowaną
    niepokój
    samotność
    uczucie niezrozumienia
    niska samoocena
    złość
    właściwa samoocena
    brak uczucia wyższości czy niższości w stosunku do innych ludzi
    szacunek do siebie

    Asertywność w życiu codziennym. Do czego mamy prawo

    Asertywność powoduje, że czujemy się dobrze sami ze sobą. Tak samo czują się w naszym towarzystwie inni ludzie, ponieważ przyjemnie jest przebywać z kimś, kto jest zadowolony z życia, ma wysokie poczucie własnej wartości i traktuje innych z szacunkiem. Wiecie już, że osoby asertywne dbają o swoje prawa. Warto zdać sobie sprawę z tego, że te prawa przysługują nam wszystkim. Asertywność w życiu codziennym polega na tym, by o nie dbać i z nich korzystać. To m.in.:
    • prawo do bycia traktowanym z szacunkiem,

    • prawo do wyrażania swoich uczuć i opinii,

    • prawo do bycia wysłuchanym i traktowanym poważnie,

    • prawo do oceny własnych potrzeb i podejmowania decyzji,

    • prawo do odmawiania bez poczucia winy,

    • prawo do poproszenia o pomoc (z uwzględnieniem faktu, że osoba, do której się zwracamy, też może odmówić),

    • prawo do zmiany zdania czy decyzji,

    • prawo do popełniania błędów,

    • prawo do informacji,

    • prawo do niezależności,

    • prawo do odnoszenia sukcesów,

    • prawo do radości i przyjemności,

    • prawo do wypoczynku,

    • prawo do samotności.

    dlaucznia.pl - o portalu

    Dlaczego asertywność jest ważna?

    Możecie się zastanawiać, o co tyle hałasu. Dlaczego asertywność jest ważna? Psychologowie są zdania, że asertywność to zdolność do wyrażania siebie, zdobywania przychylności innych ludzi i wchodzenia w interakcje społeczne. Nie dziedziczymy jej, ale możemy ją kształtować od wczesnego dzieciństwa poprzez naśladowanie zachowań osób dorosłych. Jeśli nie nauczymy się takiej postawy jako dzieci, możemy rozwijać asertywność w późniejszym okresie, ale wymaga to ćwiczeń. Warto być asertywnym. Na asertywność składa się wiele ważnych cech, które czynią życie łatwiejszym, umożliwiają osiągnięcie sukcesu i przysparzają przyjaciół. Osoby asertywne:
    • czerpią siłę i poczucie bezpieczeństwa z szacunku do siebie,

    • mają do siebie pozytywny stosunek,

    • są pewne siebie (co wynika z właściwej samooceny) i nie przywiązują wagi do tego, co myślą o nich inni,

    • postępują zgodnie ze swoimi przekonaniami i są w stosunku do siebie uczciwe,

    • potrafią poprosić o pomoc,

    • umieją przyjąć zarówno komplement, jak i krytykę, ponieważ są świadome swoich mocnych i słabych stron,

    • stawiają sobie realistyczne cele,

    • nie boją się odrzucenia,

    • potrafią przyznać się do niewiedzy i do błędu,

    • nie lekceważą innych.

    Asertywność i pewność siebie

    Widzicie więc, że asertywność i pewność siebie mają wiele wspólnego. Można powiedzieć, że asertywność wynika z pewności siebie, a ta z kolei – z przekonania, że to, co mówimy czy myślimy, co sobą reprezentujemy, w co wierzymy, jest ważne i wartościowe. Jeśli brakuje wam asertywności w różnych życiowych sytuacjach i chcecie to zmienić, zacznijcie od zadania sobie kilku pytań. Dzięki temu zrozumiecie, w czym tkwi problem. Tylko wtedy będziecie mogli poszukać rozwiązania:
    • Czy mój brak asertywności objawia się w kontakcie z konkretnymi osobami (kolegami, nauczycielami, członkami rodziny)?

    • Czy dotyczy konkretnych zdarzeń?

    • Jakich konsekwencji asertywnego zachowania się obawiam (odrzucenia, konfrontacji z grupą, krzywdzącej opinii innych)?

    • W jaki sposób się zachowuję: ulegle czy agresywnie? Może unikam trudnych sytuacji?

    • Dlaczego chcę zmienić swoją postawę?

    Jak rozwijać asertywność – ćwiczenia

    Wyrażanie swoich opinii i emocji czy odmawianie w konkretnych sytuacjach może być trudne i stresujące. Na szczęście można temu zaradzić😊. Jak rozwijać asertywność? Pomogą wam w tym poniższe ćwiczenia i techniki. Im częściej będziecie je stosować, tym szybciej staniecie się asertywni.
    • Komunikat „ja” – zawsze mówcie o tym, co was dotyczy: (myślę, chcę, potrzebuję…) w sposób spokojny i konkretny. Nie zastanawiajcie się nad tym, co pomyślą o was inni. Pamiętajcie, że macie prawo wyrazić swoją opinię.

    • Rozmowa empatyczna – podczas wymiany zdań starajcie się pokazać, że rozumiecie punkt widzenia rozmówcy, to pomoże wam uniknąć agresywnego tonu; używajcie zwrotów: „Rozumiem…”, „Zdaję sobie sprawę, że…” itp.

    • FUO, czyli fakt–ustosunkowanie–oczekiwanie – ta technika pozwala zapanować nad emocjami i jest przydatna w sytuacji konfliktowej; w swojej wypowiedzi najpierw stwierdzacie fakt, następnie wyrażacie opinię, a na końcu – oczekiwanie wobec rozmówcy, np. gdy spóźniliście się do szkoły, bo zbyt długo czekaliście na kolegę przed jego blokiem, możecie powiedzieć:
      Za późno wyszedłeś z domu i spóźniliśmy się do szkoły (fakt), nie lubię się spóźniać (ustosunkowanie), mam nadzieję, że następnym razem będziesz punktualny (oczekiwanie).

    • Zdarta płyta – ta technika przyda się wam, jeśli do tej pory zachowywaliście się ulegle, a teraz chcecie odmówić koleżance czy koledze; polega ona na powtarzaniu w kółko tej samej kwestii (stąd nazwa), np.:

      • Spotkajmy się po lekcjach.
      • Nie mogę, mam jutro sprawdzian z matmy.
      • Daj spokój, pouczysz się wieczorem.
      • Nic z tego, mam sprawdzian. Muszę się uczyć matmy.
      • I będziesz się uczyć całe popołudnie?
      • Przecież powiedziałem ci, że mam sprawdzian.
    • Mówienie „nie” – to często jedyny sposób, by zaznaczyć swoje granice, gdy nie macie ochoty czegoś zrobić. Pamiętajcie, że asertywna odmowa powinna być krótka, grzeczna i zdecydowana. Odmawiając, zamiast „Nie mogę…” mówcie wyraźnie „Nie chcę…”. Nie usprawiedliwiajcie się i nie przepraszajcie. Macie prawo się nie zgodzić.

    Asertywność – nie tylko umiejętność odmawiania

    Po tym wszystkim, co przeczytaliście, z pewnością rozumiecie, że asertywność to nie tylko umiejętność odmawiania, lecz także niezwykle przydatna cecha, która pozwoli wam żyć w zgodzie ze sobą i cieszyć się szacunkiem otoczenia. To także umiejętność, która pomoże wam odnieść sukces w życiu i zapewni ludzką sympatię i życzliwość. Dlatego pamiętajcie o swoich prawach (a tym samym o prawach innych) i bądźcie asertywni!😊
    dlaucznia.pl - zyskaj nielimitowany dostęp
    Dowiedz się więcej o dlaucznia.pl
    Poznaj portal
    Sprawdź nasze materiały do nauki
    Dowiedz się więcej o dlaucznia.pl
    Poznaj portal
    Sprawdź nasze materiały do nauki
    Powiązane artykuły

    Jestem OK. Samoakceptacja, czyli jak wyleczyć się z kompleksów

    Kompleksy potrafią uprzykrzyć życie każdemu nastolatkowi. Właśnie w okresie dorastania mnożą się na potęgę. Bo pryszcze, bo nadwaga albo niedostatecznie rozwinięta muskulatura, bo brak modnych ciuchów i nowego smartfona... Choć sami je wymyślamy, nie możemy się później od nich uwolnić, bo trzymają się nas mocno i pozbawiają pewności siebie. A przecież jest na nie dobry sposób. Jeśli nie wiecie, jaki, przeczytajcie, czym jest samoakceptacja. To ona pomoże wam wyleczyć się z kompleksów.

    czytaj więcej