Nieśmiałość – definicja i odpowiedzi na inne pytania
-
A zatem co to jest nieśmiałość? Definicja mogłaby brzmieć tak: nieśmiałość to obawa przed kontaktami społecznymi mogąca mieć różne nasilenie i skłaniać do unikania sytuacji, które ją wywołują.
-
Dlaczego jedni odczuwają nieśmiałość, a inni – nie? Dobra wiadomość jest taka, że ten problem doskwiera wielu osobom w okresie nastoletnim, któremu często towarzyszy brak pewności siebie. Zdarza się, że nieśmiałość mija z wiekiem, jednak nie zawsze. Czasem jest z nami przez całe życie.
Nieśmiałość – przyczyny
-
Predyspozycje genetyczne – wiadomo, że nieśmiałość jest cechą uwarunkowaną genetycznie. Zastanówcie się, czy nie jesteście pod tym względem podobni do innych członków waszej rodziny: rodziców i ich rodzeństwa albo dziadków.
-
Wzorce behawioralne – to, jak się zachowujecie, wynika nie tylko z tego, jacy jesteście, lecz także z tego, jakie wzorce przekazali wam wasi rodzice. Jako dzieci uczyliście się od nich przez naśladowanie.
-
Złe doświadczenia – kto ich nie ma! Jeśli w przeszłości spotkało was coś nieprzyjemnego (ośmieszenie przed całą klasą, wpadka podczas wystąpienia na apelu szkolnym, nielojalność przyjaciela itp.), możecie obawiać się, że taka sytuacja mogłaby się powtórzyć.
Nieśmiałość – skutki
-
Sfera myśli – zwykle zastanawiacie się, co myślą o was inni, a niskie poczucie własnej wartości utwierdza was w przekonaniu, że pewnie nic intersującego, prawdopodobnie uważają was za dziwnych, śmiesznych, brzydkich albo głupich. Taki sposób myślenia powoduje, że podczas zwykłej rozmowy z rówieśnikami czujecie się jak na egzaminie i natychmiast macie ochotę uciekać.
-
Sfera emocji – uczuciu zakłopotania, frustracji i lęku towarzyszą doznania fizyczne, które dobrze znacie: drżenie głosu, rumieniec, pocenie się, ucisk w gardle, nawet zawroty głowy. Obawiacie się, że inni je zauważą.
-
Sfera zachowań – by nie przeżywać powyższych nieprzyjemności, jesteście gotowi zrobić wszystko, by unikać spotkań towarzyskich, zabierania głosu podczas lekcji, rozmowy z osobą, na której wam zależy.
Jak pokonać nieśmiałość? Uwaga na te błędy!
-
Myślenie katastroficzne – gdy odczuwacie lęk, podświadomie spodziewacie się najgorszego. Mimo że każda sytuacja może się rozwinąć na tysiąc mniej lub bardziej korzystnych dla was sposobów, wy czekacie na katastrofę. Zastanówcie się, czy katastrofy naprawdę zdarzają się tak często😊.
-
Odrzucanie tego, co pozytywne – gdy przydarza wam się coś miłego albo odnosicie sukces, kwitujecie to stwierdzeniem, że to przypadek, albo wątpicie w swoje umiejętności, zamiast się cieszyć i nabrać pewności siebie. Lekceważycie swoje mocne strony, a wyolbrzymiacie słabe.
-
Etykietowanie – jak często myślicie o sobie negatywnie w różnych sytuacjach? „Ale ze mnie dzban, idiota, nudziarz…”, „jestem żałosny, beznadziejny…” to etykietki, które nie mają nic wspólnego z tym, jacy jesteście.
-
Efekt reflektora – wydaje wam się, że kiedy coś robicie albo mówicie, uwaga wszystkich skupia się wyłącznie na was, i to was paraliżuje. Może warto zdać sobie sprawę, że nie jesteście najważniejsi na świecie😊, inni na pewno mają swoje problemy.
-
Czytanie w myślach – sądzicie, że doskonale wiecie, co inni myślą na wasz temat, i w związku z tym nie macie możliwości przekonać się, co myślą naprawdę. Pamiętajcie: nikt nie umie czytać w myślach!
-
Perfekcjonizm społeczny – nie myślcie, że ludzie dzielą się na błyskotliwych i nudnych i że wy zaliczacie się do tej drugiej grupy. Po pierwsze, każdy jest inny, po drugie, nikt nie jest doskonały. Nie wymagajcie tego od siebie i nie oczekujcie, że wszyscy będą was lubić.
Ćwiczenia na nieśmiałość
Krok 1: zrozumienie siebie
-
Przyjrzyjcie się sobie w lustrze. Co wam się w sobie podoba, a czego nie znosicie? Zastanówcie się, jaka jest wasza najlepsza i najgorsza cecha. Co chcielibyście zmienić, gdyby to było możliwe?
-
Przylepcie sobie etykietkę. Ułóżcie dziesięć zdań zaczynających się od słowa „Jestem…”. Nadajcie zdaniom numery, gdzie 1 będzie oznaczać cechę najważniejszą, a 10 – najmniej ważną. Ile zdań będzie pozytywnych, a ile neutralnych i negatywnych? Poproście najlepszego przyjaciela / najlepszą przyjaciółkę, by wybrali zdanie, które najbardziej do was pasuje. Czy ich wybór pokrywa się z waszym?
-
Zaplanujcie swoje życie w perspektywie pięciu lat. Wyznaczcie cel na każdy rok. Jak wyobrażacie sobie swoje życie po upływie tego czasu?
-
Poznajcie bariery nieśmiałości – kiedy wyznaczacie sobie cel, dostrzegacie, że od jego realizacji dzielą was określone przeszkody.Wypiszcie je i zastanówcie się, jak możecie je pokonać.
-
Prowadźcie dziennik nieśmiałości i opisujcie w nim wszystkie sytuacje, w których czuliście się onieśmieleni, a także wasze reakcje i konsekwencje tych zdarzeń; czy częściej wybieraliście unikanie czy działanie? Czy więcej zyskujecie, czy tracicie przez wybór danej strategii? W jakich sytuacjach i w stosunku do jakich osób jesteście nieśmiali?
-
Zróbcie listę swoich słabych punktów (podajcie przykłady), a obok zapiszcie ich przeciwieństwa. Spróbujcie myśleć o sobie określeniami z „pozytywnej” listy.
-
Zróbcie listę sytuacji, w których jesteście nieśmiali, i sprawdźcie, czy coś je łączy. Może się okazać, że reagujecie nieśmiałością rzadziej, niż wam się wydaje, i tylko w pewnych okolicznościach.
-
Zastanówcie się, jak zachowalibyście się w przykrej dla was sytuacji, gdybyście nie byli nieśmiali. Wyobraźcie to sobie ze szczegółami i wracajcie do tego obrazu przez jakiś czas.
-
Wybierzcie osobę, którą darzycie zaufaniem, i na oddzielnych kartkach spiszcie z nią rzeczy, które wam się w sobie nawzajem podobają. Nauczcie się przyjmować komplementy i postarajcie się jak najczęściej mówić je innym.
-
Spróbujcie czasami nawiązać rozmowę z obcymi ludźmi (w sklepie, na przystanku, u lekarza czy w bibliotece).
-
Szukajcie inspiracji do rozmów: przeglądajcie portale informacyjne, żeby być na bieżąco, czytajcie książki, oglądajcie filmy, przygotujcie dwie lub trzy historie, które wam się przydarzyły, by móc je opowiedzieć przy okazji.
-
Nauczcie się zaczynać rozmowę w szkole, na imprezie czy spotkaniu. Wybierzcie najlepszy początek (przywitanie i przedstawienie się, komplement, prośba o pomoc, zaoferowanie pomocy, nawiązanie do sytuacji, pogody itp.).
-
Podtrzymujcie rozmowę. Okażcie zainteresowanie rozmówcom i zadawajcie pytania.
-
Bądźcie dobrymi słuchaczami.
-
Jeśli to wam pomaga, ćwiczcie przed lustrem.
Jak pokonać nieśmiałość?… Na koniec kilka słów otuchy
